Kishat Ortodokse në Kosovë nuk janë serbe!?

Shkruan Naim Kelmendi

Kishat ortodokse në Kosovë janë trashëgimi kulturore e fetare e qytetarëve të Kosovës. Më thjeshtë dhe thënë troç, ato nuk janë në asnjë mënyrë trashëgimi fetare serbe.

Kishat e ritit bizantin-ortodoks, siç është patrikana e Pejës, pastaj kisha e Deçanit, ajo e Graqanicës, janë të uzurpuara në kohë nga ardhacakët serbë, por historia e tyre argumenton qartë mbi dokumente relevante, se ato ishin shqiptare.

Meqë plani francezo-gjerman duket se po pranohet për të dyja palët në bisedimet për marrëveshjen përfundimtare Kosovë-Serbi, një nga pikat e këtij plani, me konkretisht pika 7, thotë se më këtë plan “palët do të zyrtarizojnë statusin e kishës ortodokse serbe në Kosovë dhe do të sigurojnë një nivel të lartë të mbrojtjes së trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, në përputhje me modelet ekzistuese evropiane”.

Pra këto përkufizohen në mënyrë zyrtare si trashëgimi fetare e kulturore serbe në Kosovë. Nga ana tjetër thuhet edhe se, atyre do t’u krijohet një siguri e lartë, pra ashtu sikur kërkonin eksterritorialitet, d.m.th që te bëhen autonome me territor dhe me mbrojtje të lartë nga shteti.

Vjen pyetja, po kush i mbrojti historikisht ato kisha, i kanë mbrojtur vetë qytetarët, ngase kanë qenë të tyret, sidomos kur shqiptarët e këtyre trevave i takonin  besimit ortodoks.

Edhe pse gjatë shekullit XV shumica  kaluan në fenë, apo besimin islam, pra në kohën e sundimit të Perandorisë Osmane, vetë shqiptarët i ruajtën kishat sepse ishin të tyret.

Edhe kur ato, sikundër Patrikana e Pejës, Kisha e Deçanit, dhe e Graqanicës u uzurpuan nga serbët, shqiptarët i kanë ruajtur dhe janë kujdesur për to, si trashëgimi kulturore e Kosovës e assesi serbe.

Pra, këtu duhet të kihet parasysh fakti që të mos pranohet ky përkufizim i kishave në Kosovë, si një trashëgimi fetare dhe kulturore serbe,ngase është e pavërtetë si përkufizim dhe e dëmshme për trashëgiminë kulturore të qytetarëve të Kosovës.